De otter, de bever en de ringslang zijn er nog niet, maar het Schoutenbos is er wél klaar voor. Dit dankzij de inzet van tientallen vrijwilligers, die de ’ecologische parel’ van Heerhugowaard verder op willen poetsen.
Veel mensen zullen er zonder erg voorbij rijden. Het Schoutenbos, dat ingeklemd ligt tussen het kassengebied en de N242, is niet erg groot. Maar mede vanwege de aanplant van 1500 vogelminnende struiken als vogelkers, meidoorn, lijsterbes, hulst, sleedoorn en kardinaalsmuts weten allerlei vogelsoorten het gebied wel te vinden.
,,De boomvalk zit hier en de waterral, maar ook de grote bonte specht en de ijsvogel. Als die tenminste weer terugkomt, want we hebben natuurlijk flinke vorst gehad’’, zegt Arno Hoitink, die namens het Natuur Instituut vrijwilligers in het Schoutenbos aanstuurt. ,,Hoor je dat?’’, zegt hij. ,,De tjiftjaf, die is net weer terug in Nederland.’’
Hakhoutbosje
Het Schoutenbos is niet te verwarren met het veel oudere Schoutenbosje dat even verderop ligt. In 2004 dreigde de gemeente dit historische hakhoutbosje weg te halen omdat een naburige kwekerij last had van de schaduwwerking. Vrijwilligers van het Natuur Instituut hebben toen het beheer van het bosje op zich genomen.
Het beheer van het grotere Schoutenbos dat een waterplas omzoomt en dat verwaarloosd was, bleek een logisch vervolg. De firma Stoop heeft 20.000 reuzenberenklauwen verwijderd. Vrijwilligers hebben broedkasten geplaatst voor vogels en takkenrillen vormen een migratieroute voor kleine zoogdieren.
Ook worden maandelijks vele vuilniszakken gevuld met zwerfvuil, variërend van bierblikjes tot heroïnewikkels en van condooms tot injectiespuiten of wietzakjes. Dood hout mag wel blijven liggen. Want dat is goed voor schimmels en insecten.
Dood hout is goed voor insecten en schimmels.
Volgens voorzitter Anton van Riel van het Natuur Instituut maakt het bos deel uit van de Ecologische Hoofd Structuur van de provincie. ,,Het is binnen de gemeentegrenzen het enige perceel met zo’n hoge status.’’
Otter
Ook is het gebied aangewezen als een plek voor otters. ,,Uiteraard hopen wij dat dat de otter gauw het Noordzeekanaal zal oversteken om zich in de Kop van Noord-Holland te vestigen, maar dan moet hij wel veilig oversteken.’’ Veel otters worden nu nog doodgereden. Van Riel wijst op de faunatunnels die het kanaal en het Schoutenbos met elkaar verbinden, daar zou nog wel een geleidend raster kunnen komen zodat de dieren de tunnels beter vinden.
Ook als de otter zelf wegblijft dan kunnen andere dieren profiteren van de verbeterde omstandigheden in het gebied. ,,Ik verwacht zelf dat de bever hier eerder zit dan de otter’’, zegt Van Riel. ,,Die verplaatst zich sneller en er is hier genoeg hout om aan te knabbelen.’’ Hoitink vult hem aan. ,,We hopen ook op de komst van de ringslang. Daarom hebben we broeihopen neergelegd, daar legt de ringslang graag zijn eieren in.’’
Je zou zeggen dat de gemeente dankbaar is voor het werk van de vrijwilligers. Toch zag Van Riel zich onlangs genoodzaakt aan de bel te trekken bij het college van burgemeester en wethouders. Zo is er volgens hem - zonder medeweten van het Natuur Instituut - drie jaar achtereen door de gemeente opdracht gegeven aan een loonbedrijf om met een zogenoemde klepelmachine te maaien. Hierdoor is onder meer een complete flora van orchideeën totaal vernietigd. Van Riel heeft het gemeentebestuur uitgenodigd om ook weer eens een kijkje te nemen in het gebied.
Klepelmachine
Het Natuur Instituut heeft wel enkele wensen voor het gebied. Zo zouden de vrijwilligers liefst één keer per jaar maaien om bloemrijke grasvelden te krijgen, maar vanwege de kassenbedrijven in de buurt en de mogelijke verspreiding van zaad, wordt er drie keer gemaaid. ,,Maar als wij dan een keer een randje laten staan, gaat gelijk de klepelmachine er overheen. Dit slaat de vegetatie plat en alles wat er in zit.’’
Maar dit is niet de enige zorg. Zo wordt er ook met enige regelmaat drugsafval gedumpt bij het Schoutenbos. En Van Riel maakt zich ook zorgen over de mogelijke komst van windmolens in de nabijheid. Verder zou hij graag zien dat het vissen in de waterplas een halt toe wordt geroepen en dat er een nieuwe waterverbinding tot stand wordt gebracht.
Alles om de biodiversiteit in het gebied in stand te houden. Het Schoutenbos moet een walhalla zijn voor insecten, vogels en andere dieren, maar zeker ook voor allerlei bomen-, bloemen- en plantensoorten. Daarbij hoort ook dat er wordt gezorgd dat de bramenstruiken niet ongebreideld kunnen groeien. ,,Dat overwoekert alles’’, zegt Hoitink. Verder is het van belang om de bosrand wordt bijgehouden. Van Riel: ,,In de bosrand gebeurt het. Daar zitten de insecten op planten en daar komen de vogels en vlinders.’’